Hemen hemen hepimiz internet kullanıyoruz. Bazılarımız sosyal medyada takılmak için, bazılarımız web tabanlı oyunları oynamak için, bazılarımız ise güncel haberlere bakmak ya da sadece kısa süreliğine gezinmek için… İnterneti hangi amaçla kullanırsak kullanalım, sitelerin topladığı önbellekler (çerez) sürekli olarak karşımıza çıkıyor.
Tabii ki sitenin daimi ziyaretçisiyseniz, çerez verilerinin toplanması çok normal. Fakat bazı siteler bu çerezleri size zorunlu şekilde kabul ettirmeye çalışıyor. Çerez seçenekleri karşınıza çıktığında “çerezleri kabul et” butonunu renklendirilmiş şekilde, “çerezleri reddet” butonunu gör butonunu ise renksiz şekilde görüyorsunuz. Hatta bazı siteler reddetme seçeneğine yer vermeden “diğer seçenekleri gör” tarzı ifadeler kullanıyorlar. Yani bazı siteler, “çerezleri reddet” seçeneğini bile doğrudan koymayarak sizi dolaylı bir yola sokuyor. Bu durumdan bunalan kişiler ise şöyle diyor: “Çerez sorularının olmadığı bir web sitesi daha da iyi olurdu.”
Son günlerde bu durumla ilgili bir olay yaşandı. Almanya’da bir mahkeme, çerez seçeneklerinin doğrudan “kabul et” ya da “reddet” şeklinde olması gerektiğini savunarak dolambaçlı yolların uygun olmadığına karar verdi.
Alman Mahkemesi, Şirket Aleyhine Karar Verdi
Hannover İdare Mahkemesi, aldığı bu kararla birlikte Almanya’da dijital gizlilik korumalarını kullanıcı lehine artırdı. Karar, web sitelerinin kullanıcılara çerez onayı konusunda açık, kolay ve gerçek bir seçenek sunmasını gerektiriyor. Kullanıcıları çerezleri kabul etmeye iten manipülatif onay bannerları adil olmamakla birlikte; aynı zamanda Alman ve Avrupa veri koruma yasalarını da ihlal ediyor.
Aşağı Saksonya Veri Koruma Sorumlusu Denis Lehmkemper, Almanya’da daha adil dijital gizlilik uygulamaları için verdiği hukuk mücadelesini kazandı. Hannover İdare Mahkemesi, web sitelerinin “tümünü kabul et” seçeneği sunmaları hâlinde çerez bannerlarında açıkça görülebilen bir “tümünü reddet” butonu göstermeleri gerektiğine hükmetti.
Kısa süre önce açıklanan 19 Mart tarihli karar, kullanıcıları çerezlere rıza göstermeye zorlayan manipülatif tasarımları engellemeyi amaçlıyor ve kullanıcıların açık ve gerçek bir seçimi hak ettikleri ilkesini güçlendiriyor.
Bu dönüm noktası niteliğindeki karara yol açan dava, Aşağı Saksonya’da büyük bir medya şirketi olan NOZ (Neue Osnabrücker Zeitung) ile ilgiliydi. Lehmkemper’in ofisi, NOZ’un çerezleri yerleştirmeden ve kişisel verileri işlemeden önce geçerli, bilgilendirilmiş ve gönüllü kullanıcı onayı almadığını savunarak çerez bannlerlarının yeniden tasarlanmasını emretti.
NOZ, Alınan Bu Karara İtiraz Etti
NOZ; rıza sürecinin etkili olduğu, kişisel veri işlemeyi içermediği ve çerez uyumluluğunun veri koruma otoritesinin yetki alanı dışında olduğu konusunda ısrar ederek emre itiraz etti.
Davayı inceleyen mahkeme, veri koruma otoritesinin yanında yer aldı. Yargıçlar, NOZ’un çerez bölümünün çerezleri reddetmeyi kabul etmekten önemli ölçüde daha zor hâle getirdiğine karar verdi. Kullanıcılar tekrarlanan onay istemleriyle karşılaştı ve banner’ın dili – “optimum kullanıcı deneyimi” başlığı ve “kabul et ve kapat” düğmesi gibi – kullanıcıları yanlış yönlendirdi. “Onay” kelimesinden hiç bahsedilmemiş ve üçüncü taraf ortaklar ve sınır ötesi veri aktarımları hakkındaki bilgiler kaydırma işleminin arkasına gömülmüştür.
Mahkeme, NOZ’un Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) kapsamında gerekli olan bilgilendirilmiş, gönüllü ve açık rızayı alamadığı sonucuna vardı. Öte yandan Hannover İdare Mahkemesi, manipülatif tasarım yoluyla alınan rızanın geçersiz olduğuna ve şirketin hem Telekomünikasyon Dijital Hizmetler Veri Koruma Yasasını hem de GDPR’yi ihlal ettiğine karar verdi.
Alınan bu karar ise Almanya’daki internet kullanıcıları tarafından memnuniyetle karşılandı. Kararın diğer davalara da emsal olması durumunda, artık kullanıcılar çetrefilli çerez sorularıyla vakit kaybetmeyecekler. Diğer kaynaklar ise bu kararın diğer ülkeleri etkileyip etkilemeyeceğini konuşuyor. Alınan kararın ilerideki olaylarda da uygulanıp uygulanmayacağını hep birlikte göreceğiz.
Kaynak: Techspot
