Depolama aygıtları, örneğin; sabit diskler, SSD’ler veya USB bellekleri biçimlendirmek için iki farklı seçeneğiniz var: biçimlendirme ve hızlı biçimlendirme. Her iki işlem de aygıtı veri depolamak ve okumak için hazır hâle getirir ama bu işlemleri yaparken kullandıkları yöntemler ve işlemin uzunluğu çok farklı.
Bir aygıtı biçimlendirmek, yeni bir dosya sistemi oluşturmak anlamına gelir. Bu işlem, içindeki tüm verileri siler ve yeni, boş bir cihaz haline getirir. Hızlı biçimlendirme, bu işlemin daha basit bir versiyonu olup, tarama ve hata kontrolü gibi adımları atlar.
Bu yazıda biçimlendirme ve hızlı biçimlendirme işlemlerinin neler olduğunu ve aralarındaki farkları daha net bir şekilde öğreneceksiniz.
Biçimlendirme Nedir?
Bir depolama aygıtını biçimlendirmek, onu veri depolamaya uygun hâle getirmek anlamına gelir. Bu işlem sırasında gerekli dosya sistemi yapıları oluşturulur: bölüm tablosu/dosya sistemi, FAT (file allocation table) ya da NTFS kullanılıyorsa MFT (master file table) hazırlanır ve ardından cihazdaki mevcut tüm veriler silinir.
İşte biçimlendirme işleminin daha detaylı bir özeti:
- Düşük Seviyeli Biçimlendirme (Low-Level Formatting)
Bu ilk aşamada, aygıt mantıksal sektörlere ayrılır. Her sektör, sabit boyutta veri depolayan birimlerden oluşur. Bu biçimlendirme sayesinde diskin yüzeyinde izler ve sektörler belirlenir, bu da işletim sisteminin verilere nerede erişeceğini ve yazacağını bilmesini sağlar. - Bozuk Sektör Tespiti ve İşaretleme
Biçimlendirme sırasında cihaz taranır ve veri tutması güvenli olmayan alanlar tespit edilir. Bu bozuk alanlar işaretlenir ve bundan sonra kullanılmaz. Bu sayede, ileride yaşanabilecek veri kayıplarının önüne geçilmiş olur. - Dosya Sistemi Başlatma
Bu aşamada dosya sistemine ait yapılar kurulur. İşletim sistemi, cihaz üzerine veri yazmak, okumak ve yönetmek için gerekli olan veri yapıları ve metadata bilgileri oluşturur. Kök dizin hazırlanır, FAT ya da MFT yapılandırılır ve dosya sistemi önbellekleri tanımlanır.
Unutmayın: Biçimlendirme işlemi tüm verileri kalıcı olarak siler. Bu yüzden işlemden önce önemli dosyalarınızı mutlaka yedeklemelisiniz. Ayrıca cihazda bir işletim sistemi yüklüyse, bu da silinir. Eğer bu cihazı kullanarak bilgisayarınızı tekrar başlatmak ya da önyükleme yapmak istiyorsanız, işletim sistemini yeniden kurmanız gerekir.
Hızlı Biçimlendirme Nedir?
Hızlı biçimlendirme, biçimlendirme işlemine göre çok daha kısa süren bir işlem. Aygıtı hemen kullanıma hazır hâle getirir ama detaylı tarama ve hata kontrolü yapılmaz.
İşte hızlı biçimlendirmenin detayları:
- Dosya Sistemi Başlatma
İlk olarak cihazın dosya sistemi yapıları oluşturulur. İşletim sisteminin verileri yönetebilmesi için gereken yapılar kurulur. NTFS sistemlerde bölüm tablosu, FAT ya da MFT bu aşamada hazırlanır. - Metadata Temizleme
Mevcut dosya sistemiyle ilgili bilgiler — klasör yapısı, dosya yolları gibi — silinir ya da üzerine yazılır. Bu, aygıtın boş görünmesini sağlar. Ama dikkat: verinin kendisi fiziksel olarak silinmez. Bu nedenle, özel veri kurtarma araçları kullanılarak eski veriler hâlâ geri getirilebilir. - Daha Hızlı Süreç
Hızlı biçimlendirmenin en büyük avantajı kısa sürmesi. Tarama ve onarma işlemlerini atladığı için çok daha kısa sürer. Eğer cihazı hızlıca hazır hâle getirmek istiyorsanız ve detaylı bir kontrol ihtiyacınız yoksa, hızlı biçimlendirme iyi bir seçenek.
Aşağıdaki tablo, biçimlendirme ve hızlı biçimlendirme arasındaki ana farkları vurgulamakta:
Sonuç
Sonuç olarak, normal biçimlendirme depolama cihazını detaylı bir şekilde tarar, kötü sektörleri işaretler ve dosya sistemi yapılarını başlatırken, hızlı biçimlendirme tarama işlemini atlar ve depolama cihazını hızlıca kullanılabilir hale getirir. İki yöntem arasındaki seçim, ihtiyaçlarınıza, depolama cihazının kalitesine ve biçimlendirme işlemi için ayırabileceğiniz zamanın miktarına bağlı.
