Bilindiği üzere, teknolojinin hızına yetişmek bazen zor olabiliyor. ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) için ise bu durum biraz fazla nostaljik bir hâl almıştı. 2025 yılına geldiğimizde, hava trafik kontrol sistemlerinde hâlâ Windows 95 yüklü bilgisayarlar ve disketler kullanılıyordu.
FAA, onlarca yıl sonra aldığı bir kararla bu “antika” teknolojileri geride bırakıp modern bir sisteme geçiş için kolları sıvadı. Uçuş güvenliği için kritik olan bu değişim, hem teknoloji tutkunları hem de yolcular için yeni bir döneme işaret ediyor.
Antika Teknoloji: Windows 95 ve Disketler Hâlâ İş Başında
FAA’in hava trafik kontrol (ATC) sistemleri, yıllardır 1990’ların teknolojisine dayanıyordu. Windows 95 işletim sistemiyle çalışan bilgisayarlar ve veri aktarımı için kullanılan 3.5 inçlik disketler, sistemin temel taşlarından biriydi.
Ayrıca uçuş bilgilerinin yazıldığı kağıt uçuş şeritleri (flight strips) de hâlâ manuel olarak kullanılıyordu. Bu şeritler, bir uçağın çağrı kodu, tipi ve irtifası gibi kritik bilgileri içeriyor ve kontrolörler tarafından fiziksel olarak işleniyordu. 2023’te yapılan bir FAA değerlendirmesi, ATC sistemlerinin yüzde 35’inin artık sürdürülemez olduğunu ve bazılarının arıza vermeye başladığını ortaya koydu.
Bu durum, hem güvenlik hem de verimlilik açısından ciddi bir sorun yaratıyordu. Örneğin disketlerin bozulması veya eski sistemlerin çökmesi, uçuşlarda gecikmelere ve hatta ciddi risklere yol açabiliyordu. FAA’in bu teknolojilere bağlı kalmasının sebebi ise bütçe eksikliği ve modernizasyon projelerine yeterince yatırım yapılmamasıydı.
Modernizasyon Hamlesi: Yeni Bir Sistem Geliyor
FAA, nihayet bu sorunu çözmek için harekete geçti. Geçici FAA Yöneticisi Chris Rocheleau, 4 Haziran 2025’te (TSİ 03:00) Temsilciler Meclisi Ödenek Komitesi’nde yaptığı konuşmada: “Amacımız sistemi tamamen yenilemek. Artık ne disket ne de kağıt şerit kullanacağız.” dedi. Bu açıklama teknoloji dünyasında da yankı uyandırdı; çünkü 2025’te hâlâ disket kullanan bir sistemin varlığı hem şaşırtıcı hem de endişe vericiydi.
FAA, modernizasyon için bir Bilgi Talebi (Request for Information) yayınladı ve bu kapsamda teknoloji şirketlerinden öneriler toplanıyor. Yeni sistemin, bulut tabanlı teknolojiler, modern yazılımlar ve otomatik veri işleme gibi yenilikler içermesi bekleniyor. Bu değişim, uçuş verilerinin daha hızlı ve güvenli işlenmesini sağlayarak kontrolörlerin iş yükünü azaltacak. Ancak projenin maliyeti henüz açıklanmadı ve Beyaz Saray’dan bu konuda bir tahmini bütçe bekleniyor.
Neden Bu Kadar Gecikti?
FAA’in modernizasyon sürecindeki gecikmesinin temel nedeni finansman eksikliği. 1999’dan beri hava trafik kontrol kulelerindeki radarlar, bilgisayarlar ve iletişim sistemleri için yeterli yatırım yapılmadı. Ulaştırma Bakanı Sean Duffy, 20 Şubat 2025’te (TSİ 02:27) yaptığı bir açıklamada: “FAA’in sistemleri disketlerle çalışıyor. Bu, antika bir teknoloji!” diyerek durumu özetledi. Duffy, bu eski sistemlerin son dönemde yaşanan bazı havacılık olaylarının temel nedeni olduğunu da belirtti.
Örneğin 28 Nisan 2025’te Newark Havalimanı’nda iki saat boyunca uçuşlar durdu; çünkü radar veri akışında bir arıza yaşandı. Bu olay, 65 uçuşun başka havalimanlarına yönlendirilmesine, 150 uçuşun iptal edilmesine ve 350 uçuşun gecikmesine neden oldu. Bu tür aksaklıklar, FAA’in modernizasyon ihtiyacını bir kez daha gözler önüne serdi.
Modernizasyonun Getireceği Değişiklikler
- Otomasyon: Kağıt uçuş şeritleri yerine dijital uçuş verileri, kontrolörlerin daha hızlı karar almasını sağlayacak.
- Güvenilirlik: Eski donanımların yerini alan modern sunucular, sistem çökmelerini önleyecek.
- Güvenlik: Bulut tabanlı sistemler ve gelişmiş veri şifreleme, uçuş bilgilerinin korunmasını artıracak. Verimlilik: Daha hızlı veri aktarımı, uçuş gecikmelerini azaltarak hem havayollarına hem de yolculara fayda sağlayacak.
FAA, bu projede Elon Musk’ın liderliğindeki SpaceX’in bazı uzmanlarından da destek almayı planlıyor. Musk’ın ekibi, FAA’in teknolojik altyapısını yenilemek için çalışmalara katılabilir.
Sektöre ve Yolculara Etkisi
FAA’in modernizasyonu; sadece teknik bir yenilik değil, aynı zamanda havacılık sektörüne ve milyonlarca yolcuya doğrudan etki edecek bir adım. Newark’taki gibi olaylar, eski sistemlerin yol açtığı sorunların sadece bir örneği. Yeni sistemle birlikte uçuş iptalleri ve gecikmeler azalacak; uçuş güvenliği ise artacak. Havayolları, örneğin United Airlines, bu modernizasyonu destekliyor ve FAA’den daha fazla yatırım bekliyor.
Ayrıca, bu değişim teknoloji dünyasında da ilgi çekiyor. 2025’te disket kullanan bir sistemin varlığı, hem şaşkınlık yaratıyor hem de modernizasyonun ne kadar acil olduğunu gösteriyor. Sosyal medyada “Z kuşağı disket nedir bilmez” gibi esprilerle yorumlanan bu durum, FAA’in yenilik yarışında ne kadar geride kaldığını da özetliyor.
Sonuç: Havacılıkta Yeni Bir Dönem
FAA’in Windows 95 ve disketleri terk etmesi, havacılıkta modern bir dönemin kapısını aralıyor. Yıllardır ertelenen bu değişim; uçuş güvenliğini artıracak, gecikmeleri azaltacak ve kontrolörlerin işini kolaylaştıracak. Ancak projenin başarısı, yeterli finansman ve doğru planlamaya bağlı. FAA’in bu adımı, milyonlarca yolcunun güvenini kazanmanın da bir yolu olarak görülüyor.
Kaynak: Techspot
