Bir Linux dağıtımı için “değiştirilemez” (immutable) ifadesi kullanıldığında bazı kullanıcıların kafası karışabiliyor. Aslında burada herhangi bir saklı anlam yok, bu dağıtımlar gerçekten de temelde “değiştirilemiyor”. Fakat bu sefer de neyin değiştirilip neyin değiştirilemeyeceği sorusu akıllara geliyor. Bu makalemizde değiştirilemez dağıtımların ne olduğundan, standart bir dağıtımla farklarından ve buna ihtiyacınız olup olmadığınızdan bahsedeceğiz.
“Değiştirilemez” Ne Anlama Geliyor?
Değiştirilemez ifadesi, aslında bir işletim sisteminde herhangi bir değişiklik yapılamadığı ve salt okunur durumda olduğu anlamına geliyor. Sistemin çekirdeğine (sistem dosyaları ve yolları) herhangi bir müdahalede bulunamıyorsunuz.
Burada yapılabilecek değişiklikleri net bir biçimde kavramak lazım. Evet, şu anki işletim sisteminizde yaptığınız gibi dosya oluşturabilir veya kaldırabilirsiniz fakat yönetici iznine ihtiyaç duyan herhangi bir değişiklik yapamazsınız. Herhangi bir değişiklik yapabilseniz bile bu sadece geçici olacak ve doğal olarak sistemi yeniden başlattığınızda geçerliliğini yitirecek.
Mutlaka Linux’un en üstün taraflarından biri olan güncelleme mantığını ve bunun ne kadar pratik olduğunu duymuşsunuzdur. Bu durum diğer dağıtımlar için geçerli olabilir fakat değiştirilemez Linux dağıtımları, güncellemeleri de farklı biçimde ele alıyor. Standart dağıtımlardaki gibi paketleri değiştirme mantığı yerine değiştirilemez dağıtımlar, sistemin tamamen değişmesiyle güncelleniyor.
Fark ettiyseniz değiştirilemez dağıtımlar, temelde standart Linux dağıtımlarından pek farklı değil. Hatta işin açıkçası aynı sistem; sadece çalışma farklılığı, modifikasyon ve güncellemelerin ele alınış biçimiyle farklılaşıyor. Aşağıdaki listede popüler bazı değiştirilemez Linux dağıtımlarını bulabilirsiniz:
- Fedora Silverblue
- Sistem bütünlüğü konusunda endişelenmeden kararlılık isteyen masaüstü kullanıcılarını hedefliyor.
- rpm-ostree kullanarak mikro güncellemeleri yürütüyor.
- Uygulamaları konteynerde çalıştırmak için Flatpak kullanıyor.
- NixOS
- Tüm sistem konfigürasyonu tek bir dosya ile yürütülüyor.
- Geliştiriciler ve sistem yöneticileri için maksimum esneklik sağlıyor.
- Sistemin her zaman, her şartta aynı konfigürasyonla yeniden kurulabilmesini sağlayan, değiştirilemez bir yapı sunuyor.
- Vanilla OS
- Minimalist ve kullanıcı dostu bir deneyim sunuyor.
- Yüksek oranda konteynerleri ve Flatpak’i kullanıyor.
Değiştirilemez Dağıtımlar ile Standart Dağıtımların Farkları
Özellikle Linux’a yeni bir kullanıcıysanız standart bir dağıtımı basit bir sudo komutuyla kolaylıkla “bozabilirsiniz” ve sorunu çözene veya dağıtımı yeniden kurana kadar da sorun devam eder. Öte yandan değiştirilemez bir dağıtımı bozamazsınız çünkü işletim sisteminin stabil çalışmasını sağlayan dosyaları modifiye edemezsiniz. Başka bir ifadeyle değiştirilemez dağıtımlar, standart dağıtımların LTS sürümlerinden bile daha güvenilir ve stabil çalışması için tasarlanıyor.
İş güncellemelere geldiğinde değiştirilemez Linux dağıtımları, “görüntü” mantığını benimser. Sisteminize bir güncelleme geldiği zaman daha yeni sistem bileşenleri ile sistemin bir kopyası oluşturulur ve işletim sisteminiz, kişisel dosyalarınız bozulmadan en son sürüme geçiş yapar. Bu da hem istikrar hem de güvenlik konusunda büyük bir avantaj sağlar.
Özetlemek gerekirse değiştirilemez bir Linux dağıtımının sunduğu avantajlardan bazıları:
- Kötü niyetli saldırganlar bilgisayarınıza kalıcı hasarlar veremezler. Herhangi bir problemle karşılaştığınızda sisteminizi yeniden başlatarak iş akışınıza devam edebilirsiniz.
- Güncellemeler daha güvenli olur.
- Sistem salt okunur olduğu için yapılabilecek istenmeyen değişiklikler mümkün olmaz.
Değiştirilemez Bir Linux Dağıtımına Geçmeli misiniz?
Eğer bir masaüstü kullancısı iseniz bu sorunun cevabı kullanım alışkanlıklarınızda yatıyor. Örnek vermek gerekirse eğer geçmişte bir Linux dağıtımı, güncellemelerle sisteminizi bozduysa veya yanlışlıkla sistem dosyalarınızda değişiklikler yaptıysanız değiştirilemez bir dağıtıma geçmeyi düşünebilirsiniz. Ayrıca bulutta kullanmak için ölçeklenebilir ve güvenli bir dağıtım arıyorsanız kullanım amacınıza uygun bir dağıtımı tercih edebilirsiniz.
Peki siz son dönemlerin popüler konsepti olan değiştirilemez dağıtımlardan herhangi birini kullanıyor musunuz? Yorumlarda ve Techolay Sosyal’de buluşalım!
