Yapay zekâ temelli şehir içi ulaşım projesi ROTABUS, toplu taşımada karşılaşılan verimsizlikleri hedef alan dinamik çözümleriyle dikkat çekiyor. TEKNOFEST 2024’te finalist olarak sunulan ve Londra’da başarıyla test edilen proje, uzun bekleme sürelerinden çevresel zararlara kadar birçok yapısal sorunu, veri odaklı teknolojilerle dönüştürmeyi amaçlıyor.
Şu anda İstanbul ve Adana Büyükşehir Belediyeleriyle pilot uygulama görüşmeleri yürüten proje ekibi, sahaya inmek için hazırlıklarını sürdürüyor.
ROTABUS’un Ele Aldığı Temel Sorunlar
1. Uzun Bekleme Süreleri ve Düzensiz Seferler
Yolcuların %40’ı uzun bekleme süreleri nedeniyle toplu taşımayı kullanmaktan vazgeçiyor (UITP, 2022). Bu da toplu taşımaya olan güveni azaltırken bireysel araç kullanımını artırıyor, trafik yoğunluğu ve çevre kirliliği büyüyor.
2. Düşük Doluluk Oranları ve Kaynak İsrafı
Türkiye’de toplu taşıma seferlerinin %30’u düşük dolulukla gerçekleşiyor (TÜİK, 2023). Boş ya da aşırı dolu araçlar, yakıt tüketimini artırarak hem çevreye hem belediye bütçesine zarar veriyor.
3. Artan Karbon Emisyonları
Düşük verimlilik, şehirlerde hava kalitesinin bozulmasına ve iklim hedeflerinden sapmaya yol açıyor. Bu durum, halk sağlığına doğrudan etki ediyor.
4. Eksik Yolcu Deneyimi
Yolcular otobüslerin doluluk oranlarını ve geliş sürelerini gerçek zamanlı göremediği için belirsizlikler artıyor. Bu da özellikle yaşlı, öğrenci ve çalışan grupları olumsuz etkiliyor.
5. Trafik Sıkışıklığı ve Ekonomik Kayıplar
Yetersiz sefer yönetimi, hem trafik yükünü artırıyor hem de iş gücü ve lojistikte ciddi zaman kayıplarına neden oluyor.
ROTABUS’un Çözüm Modeli
Yapay Zekâ Destekli Altyapı: Otobüs içi kamera verileriyle yolcu yoğunluğu tespit ediliyor, sistem seferleri buna göre optimize ediyor.
Dinamik Sefer Planlaması: Taleplerin arttığı saatlerde otomatik olarak yeni seferler oluşturuluyor, kaynak kullanımı yeniden dengeleniyor.
Kullanıcı Dostu Mobil Uygulama: Yolculara otobüs doluluk oranları ve güzergâh bilgileri gerçek zamanlı olarak sunuluyor.
Sürdürülebilirlik Odaklı Yaklaşım: Verimsiz seferler azaltılarak yakıt tüketimi düşürülüyor, çevresel ayak izi küçülüyor.
Başarılar ve Yol Haritası
- TEKNOFEST 2024 Finalisti olarak sunuldu ve yoğun ilgi gördü.
- Londra’da gerçekleştirilen testlerle sistemin küresel ölçekte uygulanabilirliği kanıtlandı.
- Adana’daki üniversitelerden mentorluk alındı, TEKNOFEST ağında olumlu geri bildirimler toplandı.
- İstanbul ve Adana Büyükşehir Belediyeleriyle görüşmeler sürüyor; hedef, kısa süre içinde sahada aktif uygulamaya geçmek.
Gençlikten Gelen Çözüm: Geleceğin Ulaşımı İçin İlk Adım
ROTABUS, şehirlerin ulaşım yükünü yapay zekâ ile hafifletmeyi hedefleyen, çevresel ve sosyal etkileri gözeten genç girişimcilerin bir çözümü. Proje yalnızca teknolojik değil, toplumsal fayda odaklı bir dönüşüm öneriyor.
Daha fazla bilgi veya iş birliği için proje ekibi iletişime açık olduğunu belirtti.
