Microsoft’un Yeni Metin Editörü “Edit” Nedir ve Neler Sunuyor?

Komut satırı metin editörleri, geliştiriciler ve sistem yöneticileri için vazgeçilmez araçlar arasında yer alıyor. Vim ve Nano gibi klasik editörler, güçlü ancak öğrenmesi zor yapılarıyla bilinirken Microsoft’un Build 2025 konferansında tanıttığı yeni açık kaynaklı komut satırı metin editörü Edit, sadeliği ve erişilebilirliğiyle dikkat çekiyor. Windows 11 için varsayılan bir komut satırı editörü olarak tasarlanan Edit, 64-bit sistemlerde eksik olan yerel bir CLI (Command Line Interface) editör ihtiyacını karşılıyor. Rust ile yazılmış, yalnızca 250 KB boyutunda olan bu hafif editör, Windows’un yanı sıra Linux ve macOS’te de çalışıyor; böylece platformlar arası bir çözüm sunuyor.

Microsoft’un klasik MS-DOS Editor’üne modern bir saygı duruşu niteliğinde olan Edit, Visual Studio Code’un (VS Code) modern arayüz ve giriş kontrollerinden ilham alıyor ancak “modlu” editörlerin (örneğin Vim’in) karmaşıklığından kaçınıyor. Windows Terminal ile kusursuz entegrasyon, çoklu dosya desteği, bul ve değiştir özelliği ve düzenli ifadeler gibi temel işlevlerle Edit, hem geliştiricilere hem de komut satırında hızlı düzenlemeler yapmak isteyenlere hitap edecek gibi görünüyor.

Edit Nedir ve Ne İşe Yarar?

Microsoft’un Windows 11 için geliştirdiği, açık kaynaklı, hafif bir komut satırı metin editörü Edit, 64-bit sistemlerde varsayılan bir CLI editörü eksikliğini gidermek için tasarlandı. Editör, komut satırında edit veya edit <dosya_adı> yazarak başlatılıyor; böylece dosyalar başka bir uygulamaya geçmeden doğrudan düzenlenebiliyor. Windows Insider Programı’nda ön izleme aşamasında olan Edit, yakında tüm Windows 11 sistemlerinde varsayılan olarak sunulacak.

Edit, Vim gibi editörlerin aksine farklı modlar arasında geçiş yapmayı gerektirmiyor. Menü seçenekleri klavye kısayollarıyla (örneğin Ctrl+F ile bul, Ctrl+P ile dosya değiştirme) destekleniyor. Yeni editör, Bul ve Değiştir, Kelime Sarma (Word Wrap), çoklu dosya açma ve düzenli ifade desteği gibi bazı temel özellikler içeriyor. GitHub’ta MIT lisansı altında açık kaynak olarak sunuluyor.

Edit’in Tasarımı ve İlham Kaynakları

Edit, Microsoft’un klasik MS-DOS Editor’ünden esinleniyor ancak VS Code’un modern arayüz ve giriş kontrollerini benimseyerek çağdaş bir deneyim sunuyor. 32-bit Windows sistemlerinde bulunan MS-DOS Editor, 64-bit sistemlerde yer almıyor; bu da Microsoft’u yeni bir CLI editörü geliştirmeye itiyor. Vim’in öğrenme eğrisinden kaçınmak için “modsuz” bir tasarım tercih ediliyor ve böylece kullanıcılar, modlar arasında geçiş yapmadan doğrudan düzenleme yapabiliyor. Menü seçenekleri yanında gösterilen klavye kısayolları (örneğin, Alt+Z ile kelime sarma) da erişilebilirliği artırıyor.

Rust ile yazılmış olması, Edit’i hızlı, güvenli ve platformlar arası bir araç haline getiriyor. VT (Virtual Terminal) çıktısına dayalı tasarım, SSH oturumlarıyla uyumluluk sağlıyor. Ancak Edit, şu anda temel bir editör olarak konumlanıyor ve söz dizimi vurgulama (syntax highlighting) gibi gelişmiş özellikler henüz bulunmuyor. Öte yandan topluluk tarafından geliştirilen farklı sürümlerde bu özellik ekleniyor.

Edit’in Temel Özellikleri

• Modeless (Modsuz) Tasarım: Vim veya Emacs gibi modlu editörlerin aksine, Edit’te modlar arasında geçiş gerekmiyor ve bu sayede yeni başlayanlar için öğrenmesi kolay bir deneyim sunuluyor.
• Çoklu Dosya Desteği: Ctrl+P ile açık dosyalar arasında geçiş yapılabiliyor. Alt sağdaki dosya listesi, oturum içinde açık dosyaları gösteriyor ancak oturum kapandığında bu liste sıfırlanıyor.
• Bul ve Değiştir: Ctrl+F ile erişilen bul ve değiştir özelliği, büyük dosyalarda metin aramayı kolaylaştırıyor. Büyük/küçük harf duyarlılığı (Match Case) ve düzenli ifadeler destekleniyor.
• Kelime Sarma: Alt+Z ile etkinleştirilen kelime sarma, uzun satırların okunabilirliğini artırıyor.
• Küçük Boyut: 250 KB’lık boyutuyla Windows 11’in tüm varyantlarına kolayca entegre edilebiliyor.
• Platformlar Arası Uyumluluk: Windows, Linux ve macOS’te çalışıyor, Rust’ın platform bağımsızlığı sayesinde SSH ve farklı terminallerde sorunsuz işliyor.

Windows Kullanıcıları için Edit’in Önemi

Windows 11’in 64-bit sürümleri, varsayılan bir CLI editörü olmadan geliyor ve bu sebeple geliştiriciler, Notepad veya VS Code gibi GUI tabanlı araçlara yöneliyor. Edit, bu boşluğu dolduruyor. Örneğin bir betik dosyasını hızlıca düzenlemek isteyen bir sistem yöneticisi, terminalden çıkmadan Edit ile işlemi tamamlıyor. Editörün hafif yapısı, Windows’un tüm sürümlerine eklenmesi için uygun bir seçenek sunuyor.

Edit’in açık kaynak kodlu oluşu, geliştiricilerin katkıda bulunmasını sağlıyor. Windows Insider Programı’nda yakında test edilebilecek olan Edit, ileride Windows 11’in varsayılan bir ögesi olacak.

macOS Kullanıcıları için Edit

macOS, yerleşik olarak Nano, Vim ve Emacs gibi güçlü CLI editörleri sunuyor. Peki Edit, macOS kullanıcıları için ne kadar anlamlı? macOS’te Terminal veya iTerm2 gibi araçlarla çalışan geliştiriciler, genellikle Nano’nun sadeliğine veya Vim’in gücüne alışkın. Edit ise bu editörlere kıyasla daha basit bir alternatif sunuyor ancak söz dizimi vurgulama veya gelişmiş eklenti desteği gibi özellikler eksik. macOS kullanıcıları için bu editör, özellikle “Vim’den nasıl çıkarım?” sorunu yaşayan yeni başlayanlar için ilgi çekici olabilir.

Şunu da belirtmeliyiz: macOS’te Edit’in kurulumu biraz zahmetli. Kurulum için Rust ve Visual Studio C++ geliştirme araçlarının da yüklenmesi gerekiyor. GitHub’tan derlenip çalıştırıldığında Edit, macOS’te sorunsuz işliyor fakat resmi bir macOS paketi henüz mevcut değil.

Edit ve Diğer CLI Editörleri

Edit, Vim ve Nano gibi editörlere alternatif olarak konumlanıyor. Vim, modlu yapısı ve geniş eklenti ekosistemiyle güçlü olsa da öğrenme eğrisi çok yüksek. Nano, sadeliğiyle öne çıkıyor ancak modern arayüz ve dosya gezintisi konusunda sınırlı. Edit, bu ikisinin arasında bir denge kuruyor; Vim’in karmaşıklığından kaçınıyor, Nano’dan daha modern bir arayüz sunuyor. Fakat söz dizimi vurgulama eksikliği, Edit’i VS Code veya Sublime Text gibi daha gelişmiş editörlerden ayırıyor.

Micro gibi diğer modeless editörler, Edit’e rakip olsalar da boyut (Edit’in 250 KB’sine kıyasla daha büyük) ve Windows için birinci taraf desteğinin eksikliği, Microsoft’un kendi çözümünü geliştirmesine yol açıyor. Edit, özellikle Windows Terminal ile entegrasyonu ve SSH uyumluluğuyla öne çıkıyor.

Edit’in Sınırlamaları

Edit, temel bir editör olarak tasarlanıyor ve bu nedenle bazı sınırlamalar mevcut. Söz dizimi vurgulama eksikliği, programcılar için önemli bir dezavantaj oluşturuyor. Nitekim bir geliştirici, bu özelliği eklemek için Edit’in yeni bir sürümünü tasarlasa da resmi sürümde bu özellik henüz yok. Sağ tıklama menüsü bulunmuyor; bu da bazı kullanıcılar için gezinmeyi zorlaştırabiliyor. Ayrıca Edit’in resmi macOS ve Linux desteği olsa da bu platformlar için optimizasyon ve paketleme eksikliği, kurulum sürecini karmaşık hale getiriyor.

Topluluk geri bildirimleri ise Edit’in gelişiminde etkili. Örneğin GitHub’taki sorun izleyicisinde söz dizimi vurgulama, tema desteği ve daha fazla klavye kısayolu talepleri yer alıyor. Microsoft, Edit’i açık kaynaklı yaparak bu talepleri karşılamayı planlıyor. Mevcut haliyle Edit, basit düzenlemeler için ideal fakat karmaşık projeler için yetersiz kalıyor.

Edit’in Geleceği ve Topluluk Katkıları

Edit’in açık kaynaklı yapısı, geliştiricilerin katkıda bulunmasını teşvik ediyor. GitHub’daki son güncellemeler; dosya adını otomatik tamamlama, daha iyi kodlama seçimi, kontrol karakteri vurgulama ve satır/kolon geçişi gibi yenilikler getiriyor. Microsoft, söz dizimi vurgulama için bir “LineCache” yapısı ekleyerek gelecekteki geliştirmelere zemin hazırlıyor. Topluluk, özellikle Linux kullanıcıları için Edit’in adını oylamaya açıyor; bu da projenin interaktif bir şekilde büyüdüğünü gösteriyor.

Edit, Windows 11’de varsayılan CLI editörü olarak yerini aldığında geliştiricilerin iş akışını kolaylaştıracak. macOS ve Linux’ta ise Nano ve Vim gibi yerleşik araçlarla rekabet edilebilmesi için daha fazla özelliğe ihtiyaç duyuluyor. Microsoft’un Edit’i VS Code’un hafif bir alternatifi olarak konumlandırması, gelecekte editöre daha fazla entegrasyon ve özellik kazandırabilir.

Edit’i Kimler Kullanmalı?

Edit, özellikle Windows’ta komut satırında hızlı düzenlemeler yapmak isteyen geliştiriciler ve sistem yöneticileri için ideal. Yeni başlayanlar, modsuz tasarımı sayesinde kolayca adapte olabiliyor. macOS ve Linux kullanıcıları için ise mevcut editörlere alışkın olanlar Edit’i ek bir seçenek olarak görebilir. Öte yandan basit betik düzenlemeleri, yapılandırma dosyaları veya SSH oturumlarında hızlı değişiklikler için Edit, hafif ve etkili bir çözüm sunuyor.

Özetle bu yeni metin editörü, komut satırı düzenlemelerinde sadelik ve erişilebilirlik arayanlar için güçlü bir seçenek oluşturuyor. Windows 11’in varsayılan CLI editörü olarak geliştiricilerin bağlam değiştirme ihtiyacı azaltılıyor. Edit’in macOS ve Linux’ta ise mevcut editörlere alternatif olabilmesi için daha fazla özellik ve kolay kurulum süreci gerekiyor. Açık kaynaklı yapı, topluluğun katkılarıyla Edit’in potansiyelini artırıyor; gelecekte söz dizimi vurgulama gibi özelliklerle daha geniş bir kitleye hitap edilebilir.

Kaynak: HowToGeek